De jaargetijden op. 67: scene 4 “De Herfst” van Alexander Glazoenov
De ballet-eenakter “De Jaargetijden” bestaat uit vier bij elkaar behorende scènes die ieder een jaargetijde uitbeelden. “Herfst”, het vierde en laatste deel van Glazoenovs orkestwerk, is veruit de meest onstuimiige tijd van het jaar. De vrolijke scène begint met een wild, Slavisch motief door de strijkers. Met duidelijke invloed van Pjotr Tsjaikovsky’s hartstochtelijke muziek, roept het breed opgezette stuk de onmetelijke weidsheid van het Russische landschap op, waar de boeren de oogsten bijeen brengen. Met een veel minder energiek klein adagio wordt het hoge arbeidstempo langzaam lager. Voordat het hoofdthema weer terugkomt, genieten de helpers bij de oogst van een welverdiende pauze.
Ballet-eenakter
De jaargetijden ging in 1900 in St. Petersburg in première. De hele elite van de Russische balletwereld verleende haar medewerking. De toen negentienjarige Anna Pavlova was in de eerste , speciaal voor haar geschreven rol te zien. Een passage uit “Herfst” zou een van haar paradepaardjes worden.
Leven aan het conservatorium
Net als Prokofjev liet ook Alexander Glazoenov al vroeg zien dat hij enorm veel talent bezat. Al op zijn zestiende had Glazoenov, geboren in 1865 in St. Petersburg, zijn eerste symfonie geschreven. Na zijn studie bij Rimski-Korskakov werd Glazoenov een geziene grootheid in het muzikale leven van St. Petersburg. In 1899 werd hij professor aan het conservatorium en zes jaar later was hij er directeur en inmiddels internationaal gerenommeerd. In 1922 werd hij tot “Volkskunstenaar” benoemd. Het besturen van het conservatorium schaadde echter zijn creativiteit en gezondheid. Tegen het einde van zijn diensttijd als directeur ging hij voor langere tijd naar het buitenland en in 1932 vestigde hij zich in Parijs, waar hij vier jaar later stierf. In 1972 werd zijn stoffelijk overschot naar Leningrad overgebracht.
Leraar en vriend
Toen Rimsky-Korskakov privéleraar van de veertienjarige Glazoenov werd, begon er een levenslange vriendschap tussen de twee. Glazoenov leerde veel van zijn docent, die bekend stond om zijn krachtige instrumentaties. De band tussen de twee componisten werd sterker, en na Borodins plotselinge dood 1887 maakten zij samen het onvoltooide materiaal compleet, waaronder de opera “Prins Igor”. Glazoenov was een trouwe vriend en verliet in 1905 het conservatorium, toen Rimski-Korsakov wegens symphatie voor de stakende studenten werd afgezet als directeur. Toch nam Glazoenov nog geen acht maanden later de vrijgekomen post van zijn vriend en mentor over.
De “Beljajev-groep”
Om de indruk van zijn talent stelde de Russische mecenas en muziekuitgever Mitrofan Beljajev Glazoenov voor aan zijn muzikale vriendenkring. De “Beljajev-groep” kwam rond 1880 regelmatig bijeen in St. Petersburg. Glazoenov voelde zich meteen thuis in deze groep, waar ook Rimski-Korskakov, Borodin en Skjrabin toe behoorden. De musici traden hiermee in de voetsporen van de beroemde “Vijf”, de groep Russische componisten van de negentiende eeuw waarin ook Rimski-Korsakov en Borodin actief waren geweest. De groep was patriottisch, maar ook progressief en revolutionair. Beljajev stak veel tijd en geld in het stimuleren van de musici. Hij steunde Glazoenov financieel en nam hem mee op reis door West-Europa , zodat hij in Weimar kennis kon maken met Liszt.
Beroemde bezoekers
De ontberingen van de russen na de revolutie in de jaren twintig bezorgden ook Glazoenov een geliefde en vriendelijke figuur was, werd zijn bescheiden onderkomen een ontmoetingsplek voor beroemde musici en schrijvers. De Duitse dirigenten Otto Klemperer en Hermann Abendroth en ook de Oostenrijkse pianist Arthur Schnabel waren te gast in Glazoenovs kleine appartement in Leningrad.
Voetnoot
Hoewel Glazoenov door sommige opvolgers als ouderwets werd gezien, was hij toch een van de eerste componisten die voor saxofoon componeerden: in 1932 schreef hij een saxofoonkwartet en in 1934 een concert voor saxofoon.
Bron: Klassieke momenten (klein muzikaal handboek) herfstkleuren
LudwigvanBeethovenmijninspiratiebron 