<— luister naar Summertime
Summertime uit Porgy and Bess van George Gershwin
Gershwins sociaal-kritische opera Porgy and Bess speelt zich af in en om de Catfish Row, een arme buurt in de haven van Charleston, South Carolina. Uit liefde voor Bess doodt Porgy de havenarbeider Crown. De heroïnehandelaar Sportin’ Life lokt Bess naar New York. Maar Porgy gaat haar achterna, vastbesloten om Bess te redden.
Muziek en verhaal van de opera schilderen een indrukwekkend beeld van de toenmalige levensomstandigheden van de zwarte bevolking. Als de nacht over Catfish Row valt, klinkt het liedje Summertime. Met een vleugje blues roept Gershwin de benauwde zomerhitte en de lome dagen op van de oude katoenplantages.
De virtuoze arrangeur
Robert Rusell Bennett (1894-1981) arrangeerde de muziek van Porgy and Bess tot een orkestwerk met meerdere delen. Verder creëerde hij muziekarrangementen en instrumentale versies van een hele reeks Amerikaanse films en musicals, waaronder Show Boat, Oklahoma!, Carousel, Annie get your gun, South Pacific, Kiss me Kate, The King and I en The Sound of Music.
Successen in New York
Gerswins carrière is een typische Amerikaanse succes story. Geboren in Brooklyn als zoon van een arme Rusisch-Joodse immigrant (de familienaam was Gershowitz) begon hij op zijn 16de piano te spelen in de oude wijk van de muziekuitgevers Tin Pan Alley in New York. Met zijn oudere broer Ira, die de tekesten voor zijn talrijke liederen schreef, werd George al snel een van de meest succesvolle toneelcomponisten van Broadway en later Hollywood. Voor Gershwin waren de ragtime en de blues de volksmuziek van Amerika. Met Rhapsody in Blue was hij de eerste die deze ritmes in de concertzalen bracht, en met Porgy and Bess kwamen deze klanken in de opera. Gershwin was nog maar net 39 jaar toen hij stierf aan hersentumor.
Een nieuwe uitdrukkingsvorm in de opera
Porgy and Bess was de eerste succesvolle Amerikaaanse opera en ook de eerste opera waarin alleen gekleurde mensen zongen. De belangrijkste inspiratiebron was dan ook de zwarte muziek: gospel, blues en jazz. De auteur van het toneelstuk dat aan de opera ten grondslag lag, Du Bose Heyward, woonde zelf in Charleston. Toen Gershwin de muziek aan het schrijven was, huurde hij in de buurt een strandhuis, bezocht plaatselijke gospelbijeenkomsten en zong en klapte enthousiast mee. In de jaren dertig was zijn inzet voor de cultuur van de zwarten een zeldzaamheid.
Voetnoot
“Summertime” is slechts een van de evergreens uit Porgy and Bess. “It Ain’t Necessarily So ” is minstens even beroemd.
Bron: Klein Muzikaal handboek Klassieke momenten – Muziek voor een zomeravond–
LudwigvanBeethovenmijninspiratiebron 