<— Luister naar de Abend-Rhapsodie
Abend- Rhapsodie van Joseph Joachim Raff (1822-1882)
Een ruime bezetting van strijkinstrumenten roept het imposante berglandschap van de Alpen op, waar Joseph Joachim Raff (1822-1882) werd geboren. De hoorn en de hobo nemen de melodie over, en met ieder instrument dat inzet wordt Raffs liefde voor dit landschap steeds duidelijker. Het stuk verraadt de grote invloed van R. Wagner: de snel op elkaar volgende frasen en de harmonieën vol langzaam opgebouwde spanning doen denken aan het hartstochtelijke liefdesduet in Wagners opera “Tristan und Isolde. Met een crescendo van het orkest en een paukenroffel wordt de muziek steeds gepassioneerder en wordt de luisteraar meegetroond naar de majestueuze Alpen, voordat daar in de herfst de avond valt.
Muzikale autodidact
Joseph J. Raff geldt als Zwitsere componist, maar zijn familie kwam uit Duitsland. Hij werd geboren in Lachen bij Zürich, nadat zijn vader uit Duitsland was gevlucht om te voorkomen dat hij in het leger moest. De begaafde autodidact werd gesteund door twee grote componisten: F. Mendelssohn zorgde ervoor dat Raffs vroege werken voor piano werden gedrukt en Frans Liszt bezorgde hem een baan als muziekhandelaar in Keulen. Zes jaar lang, van 1850 tot 1856, was Raff Liszts assistent in Weimar, totdat hij in 1856 trouwde en zich in Wiesbaden geheel wijdde aan het componeren en lesgeven.
Zwitsere componisten
Pas in de 19e eeuw kregen Zwitsere componisten enig aanzien. De lyrisch-vrome muziek van de Duits-Zwitserse componisten Hermann Suter en Hans Huber heeft een duidelijk Zwitserse inslag, inslag, terwijl de Frans-Zwitserse Gustave Doret en Emile Jacques-Dalcroze bekend stonden om hun vindingrijke instrumentaties. Beroemde voorbeelden van de Zwitserse muziek van de 20e eeuw zijn de instrumentale werken van Ernest Bloch, Arthur Honegger en Frank Martin. Verder kennen velen de opera’s van Heinrich Sutermeister en de avant-gardistische muziek van de hoboïst en componist Heinz Holliger.
De nieuw-Duitse school
Het grootste deel van Raffs vroege werken, die alleen voor piano zijn geschreven, laat een sterke invloed van F. Mendelssohn en R. Schumann zien. Maar toen Raff in Weimar voor F. Liszt werkte, sloot hij zich aan bij een groep componisten, waaronder Liszt, die bekend stond als de “Nieuw-Duitse school”. Hij deelde hun hoge idealen met betrekking tot de toekomst van de Duitse muziek en was tegen alles wat als conservatief en ouderwets gold. Hij voelde zich geroepen om de traditionele Zwitserse muziek te verbinden met het heden.
Belangrijke componist
Raff was bijzonder productief: zijn totale werk omvat zo ongeveer iedere muzikale vorm en stijl. Hij publiceerde ruim 200 werken: 11 symfonieën, 5 concerten, toneel – en kamermuziek. Samen met Brahms en Wagner gold hij als een van de belangrijkste componisten van zijn tijd. Toch behoort tegenwoordig naast de “Abend-Rhapsodie” alleen nog de “Cavatina” een kort werk voor viool en piano, tot de van hem bekende werken.
Voetnoot: Raff was er zó van overtuigd dat zijn muziek de tand des tijds zou doorstaan, dat hij verzuimde bij testament voor zijn gezin te zorgen. Het gevolg was dat na zijn overlijden, zijn complete ongepubliceerde werk, waaronder ook bijdragen van zijn dochter Helene, eigendom werd van de Zwitserse staat.
Bron: Kein Muzikaal Handboek – Klassieke momenten – Herfstkleuren
LudwigvanBeethovenmijninspiratiebron 